Laten we maar gelijk met de deur in huis vallen: hoe is het Living Labels Theater ontstaan?
Cheryl McDowall (programmamanager Inclusieve Samenleving): “We zagen de Living Labels op diversityday.nl en waren er direct enthousiast over. Hoe de interviews vanuit storytelling dieper ingaan op de mens achter een label inspireerde ons. We wilden daar, naast de workshops, iets mee doen en dan in de vorm van theater omdat dit een andere ervaring biedt. Bij Fontys bestaat binnen het instituut HRM en Toegepaste Psychologie al een tijd de FontysDiversity Tour, waar professionals uit het werkveld in een diversiteit aan workshops uitdragen wat D&I in de praktijk betekent en hoe ze daarmee omgaan. Hierbij maken we ook gebruik van persoonlijke verhalen. De link met Diversity Day was snel gelegd. Omdat we een groter publiek wilden dan enkel HRM en TP en het breder wilden aanpakken, werd het Diversity Tour 2.0.”
Hoe ging het vanaf daar verder?
Cheryl: “Voor de locatie kwamen we uit bij CKE Eindhoven, dat culturele activiteiten onderneemt met een maatschappelijk doel. CKE is met ons in zee gegaan om het Living Labels Theater te faciliteren.” Sharmila Angoelal (inclusie-impactmaker programmateam Inclusieve Samenleving): “We zijn verder gaan nadenken over de invulling. Het frame was duidelijk: bewustwording van de labels en welke vooroordelen hiermee gepaard gaan om vervolgens te kunnen zien wie we écht zijn. Door de Fontys Diversity Tour hadden we al een diversiteit aan interessante contacten. Zo hebben we Mohan Verstegen benaderd die al eerder had meegedaan. Hij kwam gelijk met het voorstel om iets te doen in de vorm van een TED-talk. Dit noemden wij de TED-kind-of-talk omdat het een eigen format was. Die eigenheid en eigen inbreng vonden we ook belangrijk. “De moderator was Daisy Veenstra, die ook zelf een optreden verzorgde. Zij is psycholoog en rapt over mentale gezondheid. We hadden een interactieve performance van het What You See festival waarbij het publiek ook een rol had. En Dilara Bilgiç, die recent het boek ‘De gelabelde’ had uitgebracht, hadden we ook uitgenodigd. Zij neemt in haar boek het hokjesdenken onder de loep en onderzoekt waarom wij als mensen elkaar labelen.”
Stel dat wij aanwezig waren bij het Living Labels Theater in Eindhoven, wat stond ons daar te wachten?
Cheryl: “Bij binnenkomst hingen er papieren labels in de ontvangstruimte. Daarnaast lag er schrijfgerei klaar zodat mensen zelf iets op lege labels konden opschrijven. Zo zetten we hen aan het denken over hun eigen labels. Die kon men dan ophangen en daarmee werd iedereen in het onderwerp getrokken.” Sharmila: “De avond begon met een rap van Daisy met als insteek “de belangrijkste mening maak je in je brein” en de openingswoorden van de directie over hoe inclusie samenhangt met het benutten van talenten en dat iedereen kan zijn wie die is en welkom is bij Fontys. Na een interactieve quiz door Daisy met de paradox van labels, betrad Mohan, gekleed in zijn defensie uniform, het podium voor zijn verhaal. Naast hem stond een rek waar kleding hing die andere labels van hem vertegenwoordigde zoals zijn roze jurk en doktersjas.” Cheryl: “Zijn verhaal was heel kwetsbaar en aangrijpend, omdat hij echt inging op de vormen van uitsluiting die hij heeft meegemaakt. ’Jij hoort hier niet,’ is hem ontelbaar vaak gezegd. Desondanks zette hij door en ging zijn dromen achterna.” Sharmila: “Voor de “What you see” performance van Steff Geelen, uitgevoerd door acteur Evalinde Lammers en met een inleiding door Vincent Wijlhuizen, werd iedereen op het podium uitgenodigd. Het was een filosofisch onderzoek naar kijken en bekeken worden waar iedereen onderdeel van uitmaakte.”
Heb je daarvan een voorbeeld?
Sharmila: “Ja, er werd bijvoorbeeld gezegd, terwijl je aangekeken werd: ’Wat gaat er nu door je hoofd? Wat denk je over mij? Ik zie je wel bedenkelijk naar me kijken!’ Evalinde probeerde de mensen te prikkelen, te confronteren en aan het denken te zetten over hun eigen gedachten en gevoelens. Naderhand kwam in een gesprek aan de orde wat dit met iedereen deed.”
Hoe eindigde het theaterstuk?
Cheryl: “Met Dilara Bilgiç, die een kenniscollege gaf aan het publiek. Over hoe ons brein werkt als het gaat om vooroordelen en stereotyperingen en hoe je je brein anders kan programmeren. Ze haalde meerdere onderzoeken aan over onder andere etnisch profileren en artificial intelligence.”
“Dit onderdeel ging dus meer in op de theorie. De combinatie van het hart en het hoofd is voor het thema inclusie een belangrijke pijler. Om vooral niet te vergeten sloot Daisy af met een toepasselijke rap “Wat als ik zeg”, met de boodschap aan iedereen om van jezelf te houden zoals je bent.”
Hoe lang duurde het Living Labels Theater?
Sharmila: “In totaal zo’n twee uur, waarin dus vijf onderdelen aan bod kwamen.”
Als andere organisaties zo’n Living Labels Theater willen organiseren, welke tips hebben jullie dan?
Cheryl: “Start op tijd! Denk in perspectieven, handel niet enkel vanuit jezelf. Denk ook na over wat voor een uitwerking het theater heeft op je publiek. Stap buiten je netwerk, maar kijk zeker óók naar wat je al in huis hebt.” Sharmila: “Het is hard werken om het allemaal goed georganiseerd te krijgen. Zorg dat het initiatief breed gedragen wordt in alle lagen van je organisatie. Betrek dus iedereen in het Living Labels Theater, zowel in de programmering als bij het publiek.”
Wat zijn de toekomstplannen voor dit theater?
Cheryl: “Naast dat we dit elk jaar gaan doen, hebben we gemerkt dat storytelling als instrument een breder publiek raakt en echt aan het denken zet. Om ervoor te zorgen dat de verhalen worden ingebed in het onderwijsprogramma hebben we een Living Labels Academy opgericht. Zo kan bijvoorbeeld de sportopleiding iemand uit de Living Labels Academy inzetten wanneer men meer over bijvoorbeeld LHBTIQ+ wil weten. Met kennis opdoen alleen komen we er niet; juist het ervaren en het gevoel aanspreken door middel van verhalen activeert mensen. Sharmila: “De Living Labels Academy brengt onderwijs en praktijk samen. De verhalen van onze ervaringsdeskundigen uit de Living Labels Academy stimuleren de intrinsieke motivatie van studenten en docenten. De Living Labels Academy verbindt ook de verschillende instituten en alleen dan gaat inclusie werken, dat gaat niet op losse eilandjes.”
Is er nog iets wat jullie tot slot over D&I willen meegeven?
Cheryl: “Fontys heeft geen D&I-afdeling. In plaats van dat D&I in één afdeling is gecentreerd, laten we het iets van de hele organisatie zijn. We proberen D&I in te bedden in bestaande processen.” Sharmila: “Als je aansluit in terminologie, de taal die men kent, en de methode die dichtbij de mensen staat, dan kun je ze beter bereiken en meekrijgen. Zo vermijden we ook de diversiteitsmoeheid, -allergie. Zo is bijvoorbeeld professioneel handelen een welbekend begrip dat gaat over je eigen ontwikkeling en die van je vak. Daarnaast: duurzaam succes krijg je alleen als directie en management er ook voor gaan. Niet alleen op papier maar ook door het te doen.” Cheryl: “Om een cultuuromslag te maken en inclusie iets te maken van iedereen, heb je iedereen nodig. Maak het iets dat hoort bij de organisatie, zodat inclusie niet iets blijft van een bepaalde groep of afdeling, maar iets wordt van iedereen.”
Meer over inclusiviteit op Fontys Hogeschool. Save the date: 3 oktober 2023.
Publicatie: https://diversityday.nl/ambassadeurs/living-labels-theater/, januari 2023.
