Fontys bundelt haar krachten
Urgent vraagstuk
De Fontys opleidingen binnen het domein Mens en Maatschappij hebben hun krachten gebundeld rond een viertal maatschappelijke vraagstukken. Toelevering van professionals aan de ouderenzorg is er daar een van en wordt als eerste aangepakt. Het is al langer bekend dat de zorgsector onder druk staat, maar de coronapandemie heeft de urgentie van dit vraagstuk nog eens benadrukt: de werkdruk is te hoog, de administratieve lasten zijn te zwaar, het ziekteverzuim is bovengemiddeld en er is te veel vraag naar zorg voor te weinig medewerkers. Fontys constateert samen met het werkveld dat de instroom van studenten bij opleidingen in de ouderenzorg de laatste jaren stagneert en de uitstroom van (jonge) professionals toeneemt. Terwijl er dus meer arbeidskrachten nodig zijn in de ouderenzorg, neemt het aanbod juist af.
Wat kan Fontys betekenen voor de ouderenzorg?
Fontys heeft als opleidings- en onderzoeksinstituut een belangrijke taak in de toelevering van professionals voor de ouderenzorg. Allereerst natuurlijk omdat zij jaarlijks nieuwe studenten opleidt voor een baan in de zorg. Maar de betrokkenheid van Fontys gaat verder. Want hoe beleven jonge professionals hun eerste stappen op de arbeidsmarkt? En wat kan Fontys doen om het werken in de ouderenzorg minder zwaar en daarmee aantrekkelijker te maken? Vanuit deze betrokkenheid heeft de directie een domeinbrede projectgroep opdracht gegeven om de volgende drie vragen te beantwoorden:
- Wat betekent het toekomstscenario van de ouderenzorg voor Fontys?
- Hoe kunnen we de instroom van professionals verhogen?
- Hoe kunnen we de uitstroom van professionals voorkomen?
Per vraag is gekeken welke middelen Fontys heeft om een bijdrage te leveren, zoals aanpassingen in het curriculum, het ontwikkelen van nieuwe onderwijsproducten, het uitvoeren van onderzoek en/of het ontwikkelen van nieuwe instrumenten binnen de ouderenzorg.
Toekomstscenario ouderenzorg
De samenleving wordt steeds complexer en maatschappelijke vraagstukken daardoor steeds uitdagender. Dit geldt ook voor de ouderenzorg. Naast de ‘traditionele’ zorgfuncties ontstaat de ruimte voor en behoefte aan professionals die verschillende kennis en vaardigheden kunnen verbinden. Professionals die multidisciplinair kunnen denken en handelen. Door samen op te trekken binnen het domein Mens en Maatschappij speelt Fontys in op deze ontwikkeling.
De diverse instituten worden gestimuleerd tot ‘boundary crossing’: het actief uitwisselen van perspectief, kennis en ervaring met betrekking tot de ouderenzorg-problematiek en het onderzoeken van de toegevoegde waarde van elke opleiding. Vanuit die gezamenlijke trendanalyse kunnen we toekomstscenario’s ontwikkelen, waarin plaats is voor nieuwe functies die het huidige zorgpersoneel ondersteunen en de tekorten helpen opvangen. Door middel van co-creatie binnen het domein Mens & Maatschappij, en in nauwe samenwerking met het werkveld, kan Fontys vervolgens haar onderwijsaanbod herzien en uitbreiden om studenten voor deze nieuwe functies op te leiden.
Meer instroom
De ouderenzorg heeft een imago dat geen recht doet aan de veelzijdigheid van het vakgebied en het carrièreperspectief dat het biedt. Daarom is het belangrijk om studenten vroegtijdig en uitgebreid kennis te laten maken met het veel bredere begrip van healthy & happy ageing. Door healthy & happy ageing binnen het hele domein Mens & Maatschappij beter te integreren in het onderwijs leren studenten
- het proces van veroudering in verschillende levensfasen te begrijpen;
- de maatschappelijke uitdagingen van de ouder wordende samenleving te begrijpen;
- interdisciplinaire samenwerking te oefenen met studenten van andere studierichtingen;
- een eigen visie te vormen en onderbouwen over de toegevoegde waarde van de eigen professie ten aanzien van de maatschappelijke uitdagingen van de ouder wordende samenleving.
Te denken valt aan een domeinbrede thematische 'Happy Ageing' week voor 1e en 2e jaars studenten, een interdisciplinair project rond zorginnovatie met en voor ouderen voor 2e jaars studenten en een speciale onderwijsmodule waarin vanuit de eigen professie wordt gekeken naar de toegevoegde waarde voor de gezond ouder wordende samenleving.
Minder uitstroom
Van alle professionals in de zorg die jaarlijks een andere baan zoeken, zoekt 11% werk buiten de zorgsector. Van de jongeren die starten in de zorg, stroomt 20% binnen drie jaar weer uit. Deels geven zij dezelfde redenen op voor deze switch, zoals de fysieke en mentale belasting. Jonge hbo-agestudeerden noemen echter ook 'in het diepe gegooid worden', oftewel het ontbreken van goede begeleiding, en de ontwikkelmogelijkheden als belangrijke reden voor hun vertrek. Een coachingsprogramma dat jonge professionals gedurende langere tijd begeleid bij hun start op de arbeidsmarkt kan hiervoor een oplossing zijn. In samenspraak met het werkveld is een voorstel ontwikkeld om talenten gedurende 2 jaar te laten werken in verschillende zorgbranches, met goede begeleiding. Zo kunnen zij ervaring op doen en een weloverwogen keuze maken om langdurig verbonden te blijven aan een werkgever binnen de zorgsector. Het succes van dit traject is gebaseerd op vier pijlers:
- de ontwikkeling van de zorgprofessional staat centraal
- de werkgever biedt talent(en) werkervaring en baangarantie
- Fontys blijft als opleider verbonden om te begeleiden en om de aansluiting van onderwijs op arbeidsmarkt verder te verbeteren
- bij uitval uit het programma wordt gezocht naar een passende oplossing in de zorg.
Volgende fase: de impact community
De eerste fase van dit project is gebruikt voor het opstellen van bovenstaande vraagdefinities en het bepalen van bijpassende oplossingsrichtingen. Inmiddels is de tweede fase aangebroken, waarin de oplossingsrichtingen worden uitwerkt tot concrete projectplannen. Dit gebeurt volgens de Theory of Change, een methode die helpt om inzichtelijk te maken welke impact je wilt bereiken en hoe je dat denkt te gaan doen. De Theory of Change zorgt – binnen de hele organisatie – voor focus, een leidraad voor de dagelijkse uitvoering en een basis om inspanningen en resultaten te monitoren en te reageren op ontwikkelingen. Twee ervaren projectleiders begeleiden de teams die met de drie thema’s aan de slag gaan en bewaken de voortgang.
Wil je meer weten over dit project of een bijdrage leveren? Neem dan contact met de impactmanager Beatriz Roman of de domeinsecretarissen Marleen Drabbels of Stephan Pauly.