Jeroen Bovens werkt inmiddels zo'n tien jaar bij Fontys Sporthogeschool. “Ik begon er met een beweegproject voor senioren die in een sociaal isolement zaten en weinig bewogen”, gaat hij terug in de tijd. "Hoe je beide problemen tegelijkertijd kon aanpakken, had collega Sofie Moresi in Engeland gezien: ontmoetingen organiseren waarbij bewegen centraal stond. Binnen een halfjaar tijd groeide het verder naar vijf beweegprojecten waar zo’n 150 studenten bij betrokken waren, die elk twee middagen per week aan de slag gingen.
“De projecten werden ondersteund door professionals uit de wijk en uitgebouwd naar samenwerkingsverbanden met tien grote gemeenten in Limburg en Noord-Brabant. Inmiddels leveren jaarlijks zo’n vierhonderd studenten meerdere dagen per week hun bijdrage aan deze professionele werkplaatsen."
Volle ondersteuning
Momenteel bekleedt Bovens de functie van 'facilitator Onderzoek en Innovatie' bij het lectoraat Move to Be. “Ik ondersteun het team van lectoren en onderzoekers met onderzoeksprojecten en eigenlijk alles wat daarbij komt kijken, zoals contacten met diensten, consortiumpartners en het indienen van complete aanvragen. Als deze worden goedgekeurd, monitor ik de projecten en doe ik de opvolging, zodat de lectoren en onderzoekers zich zoveel mogelijk met de inhoud kunnen bezighouden.”
Daarnaast is Bovens één dag in week actief als onderzoeker. Zijn inmiddels afgeronde onderzoek naar de rol van de bruggenbouwer voerde hij samen met Sofie Moresi, Nard van den Langenberg en Miranda Snoeren uit. Het project was een samenwerking tussen het lectoraat Professionele Werkplaatsen en de Fontys-programma’s Docentprofessionalisering en Hybride Leeromgevingen. “De centrale vraag was waar en hoe je verbindingen kunt maken tussen onderwijs en het werkveld. Onder meer door docenten en mensen uit het veld samen te laten werken en te innoveren.”
“Wij moesten ons in die tijd van hogeschool meer zichtbaar maken en onze meerwaarde aantonen"
Het begrip 'samenwerken' loopt als een rode draad door de carrière van Bovens. De zogenaamde 'partnerships' die Sportkunde sinds 2017 afsluit kennen een logische grondslag. “Wij moesten ons in die tijd van hogeschool meer zichtbaar maken en onze meerwaarde aantonen. Uiteindelijk hebben we het zo kunnen inbedden dat er op tien locaties een student met een afgeronde opleiding twee jaar de kans krijgt om werkervaring op te doen als programmamanager en in die functie zo’n 40 à 50 nieuwe studenten begeleidt en aanstuurt. Sindsdien zijn zo’n vijftig alumni doorgestroomd naar een baan in het werkveld.”
Professionele werkplaats
Vanuit deze successen raakte Bovens ook Fontys-breed onderzoeksmatig betrokken bij de materie van de learning communities, living labs, ofwel professionele werkplaatsen zoals deze in het domein Mens en Maatschappij worden genoemd. “Wat maakt de samenwerking tussen opleidingen en praktijk nu succesvol? Hoe kan het onderwijs zich als kenniscentrum profileren? Vanuit Sportkunde liggen er bijvoorbeeld directe contacten met sportuitvoerders binnen de gemeenten. Het is een bewuste keuze in die gevallen niet het onderwijs, maar juist deze sportuitvoerders leidend te laten zijn in het programma-aanbod.”
Per gemeente zijn er wel een aantal kleine verschillen, in doelgroepen of in aanpak. “Wij pakken als opleiding een adviserende of ondersteunende rol”, vertelt Bovens. “De student kan een beweegmaatje voor kinderen met obesitas zijn die zo twaalf weken lang beweegplezier ervaart bij diverse sporten. Maar er zijn ook voorbeelden van activiteiten voor senioren in de wijk. We zijn binnen de brede bachelor van Sportkunde altijd gebonden aan het uitgangspunt om sport als middel te gebruiken teneinde maatschappelijke en gezondheidsdoelen te realiseren. Het moet bijdragen aan het beweegbeleid en de doelen van de partner. Door het aantal studenten kunnen we een flinke omvang creëren.”
Onderzoek
Terug dan naar de inhoud van het onderzoek naar de rol van bruggenbouwer. “Door de samenwerkingen die hiervoor beschreven zijn, kun je je voorstellen dat een docent niet meer alleen bezig is met het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van een lesprogramma. Het komt aan op samenwerking en dat vraagt andere competenties. Zie daar: de bruggenbouwer, een sleutelpositie om zo’n samenwerking te ontwikkelen. Binnen organisaties is er veel verschil in de manier waarop deze positie ingevuld wordt. Wat heeft zo’n rol nodig en wat is de concrete invulling dan? Dat is de aanleiding van het onderzoek geweest.”
Het onderzoek is uitgevoerd en heeft een rolbeschrijving opgeleverd. “Via vragenlijsten en interviews zijn we op zoek gegaan wat nodig is om deze rol te kunnen pakken. De bruggenbouwer zet, naast zijn eigen kennis, ervaring en persoonlijkheid zeven vaardigheden in. Voor het bevorderen van samenwerken zijn dat: verbinden, afstemmen en ondernemen. Voor het faciliteren om te leren ontwikkelen: organiseren, begeleiden, ontwerpen en onderzoeken.”
Community
Door de concrete functiebeschrijving heeft de rol nu ook een duidelijke en steeds meer gehanteerde naam: bruggenbouwer. “Dat levert al heel veel op”, merkt Bovens in de praktijk. “Maar het brengt ook uitdagingen mee om deze rol goed uit te kunnen voeren. We bevelen dan ook aan met collega-bruggenbouwers ervaringen uit te wisselen. Dat faciliteren we ook. Komende maand start alweer het vierde traject van vijf van dergelijke bijeenkomsten waarmee we tevens een community opbouwen.”
"Het is soms een kwestie van een lange adem, en soms ook van elkaar iets gunnen om iets te realiseren"
Een bruggenbouwer is dus geen aparte functie, maar een rol. “Fontys heeft intern acht rollen onderscheiden, zoals onder meer die van coach of expert. De bruggenbouwer valt onder de rol verbinder. Door dit inzichtelijk te maken, kunnen we beter werken aan onze persoonlijke ontwikkeling als professional. Binnen organisaties is het ‘leven lang leren’ niet altijd even goed ingebed of heerst er nog geen of beperkte leercultuur. Daarvoor gaan we verder op zoek naar deze aanjagers van leren en ontwikkelen.”
Bovens benadrukt tot slot het vertrouwen en ruimte die hij en zijn collega’s gekregen hebben in hun organisatie om de afgelopen jaren te bouwen aan deze samenwerkingen. “Uit eigen praktijk- en onderzoekservaring kan ik zeggen dat dit een belangrijke voorwaarde is geweest om dingen voor elkaar te krijgen. Ook voor onze partners is het van belang om relaties aan te gaan en op te bouwen waarbij het soms een kwestie is van een lange adem, en soms ook van elkaar iets gunnen om iets te realiseren.”
Voor meer informatie: project Bruggenbouwers, Materialen en instrumenten vrij te gebruiken in professionele werkplaatsen en andere innovatieve leeromgevingen en Ontwikkeltraject bruggenbouwers
Publicatie: https://www.sportknowhowxl.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwsberichten/nieuwsbericht/160639/onderzoek-naar-rol-bruggenbouwer-levert-nieuwe-inzichten-op, 19 januari 2023
Auteur: Bas Kammenga
